با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف، فولاد به صورت سطح مقطع‌های مختلفی تولید شده که هرکدام می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند. میلگرد و مفتول از جمله سطح مقطع‌های بسیار کاربردی فولادی هستند که شباهت‌های بسیار زیادی به همدیگر دارند. این دو عنصر در کنار شباهت‌های مختلف می‌توانند تفاوت‌های قابل توجهی نیز داشته باشند و در زمان استفاده باید به این تفاوت‌ها توجه داشت. در ادامه مطلب به بررسی کامل هرکدام از این محصولات و انواع آن‌ها و همچنین تفاوت میلگرد و مفتول پرداخته میشود.
میلگرد و انواع آن
میلگرد (Rebar) در اصل نوعی از مصالح و مقاطع فولادی است که به‌منظور تقویت مقاومت کششی در بتن به کار می‌رود. این محصول به شکل توپر استوانه‌ای تولید شده و معمولاً برای ساخت آن از فولاد با کربن متوسط استفاده میشود. میلگردها می‌توانند انواع مختلفی همچون میلگردهای اروپایی، میلگردهای گالوانیزه، میلگردهای ساده و میلگردهای دارای روکش اپوکسی داشته و می‌توانند به شکل ساده، آجدار، آلیاژی و … تولید شوند.
مفتول و انواع آن
مفتول یا Wire نیز یک قطعه فلزی نازک و طویل است که معمولاً از کشیدن میلگرد تولید خواهد شد. مفتول‌ها نیز می‌توانند همانند میلگردها بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون جنس مواد سازنده، سایز و ابعاد، ضخامت، کاربرد و … در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داشته باشند انعطاف‌پذیری بالا، استحکام مناسب و کاربردهای متنوع از مهم‌ترین ویژگی‌های مفتول یا سیم مفتول به شمار می‌روند.
تفاوت میلگرد و مفتول
همان‌طور که گفته شد میلگرد و مفتول از جمله مقاطع فولادی هستند که ممکن است از نظر ظاهری شباهت‌های متعددی داشته باشند اما این محصولات تفاوت‌های ویژه‌ای دارند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:
تفاوت از نظر کاربرد
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میلگرد و مفتول، کاربردهای آن‌ها است. از آنجایی که این محصولات از نظر ابعاد و سایز متفاوت هستند می‌توانند استفاده‌های متعددی داشته باشند. میلگردها بیشتر برای تقویت بتن و جلوگیری از ترک آن‌ها استفاده می‌شوند در حالی که مفتول‌ها برای دال بتنی با قطر کمتر از 30 سانتی‌متر مناسب هستند. همچنین در مواردی که سازه دارای محدودیت وزنی باشد بهتر است که از مفتول‌ها استفاده شود که وزن کمتری دارند و بار مرده کمتری به سازه اضافه می‌کنند.
تفاوت از نظر مقاومت در برابر خم شدگی
یکی دیگر از مهم‌ترین تفاوت‌های میلگرد و مفتول میزان مقاومت آن‌ها در برابر خم شدگی است. با توجه به آنکه میلگردها ضخامت، وزن و ابعاد بزرگ‌تری دارند می‌توانند مقاومت بیشتری نیز در برابر خم شدگی داشته باشند. زمانی که میلگردها به صورت شبکه در بتن استفاده شوند احتمال خم شدگی آن‌ها بسیار کمتر از شبکه‌های مفتولی خواهد بود.
مطلب مرتبط: انواع اسکلت ساختمان
تفاوت در میزان استحکام و دوام سازه
بیشترین کاربرد مفتول و میلگردها در ساخت و ساز میباشد. این محصولات می‌توانند از نظر استحکام و دوام متفاوت باشند. به صورت کلی میلگردها قوی‌تر از مفتول‌ها بوده و زمانی که به صورت شبکه دربیایند می‌توانند استحکام و مقاومت سازه را بیشتر افزایش بدهند. البته باید توجه داشت که هیچ‌کدام از این محصولات فولادی قادر نیستند به صورت صددرصدی از ترک خوردگی بتن جلوگیری کنند.
محل قرارگیری مفتول و میلگرد
دیگر تفاوت میلگرد و مفتول محل قرارگیری آن‌ها خواهد بود. هرکدام از این محصولات فولادی به صورت جداگانه در بخش‌های مختلف از سازه به کار می‌روند. شبکه مفتول در دال‌های بتنی با عمق حدود 5 سانتی‌متر به کار گذاشته می‌شوند درحالی‌که میلگردها در ستون‌ها، فونداسیون و پی ساختمان استفاده خواهند شد.
میزان انعطاف‌پذیری
فاکتور دیگری که به عنوان یک تفاوت ویژه بین میلگرد و مفتول بررسی میشود، میزان انعطاف‌پذیری آن‌ها است. از آنجایی که مفتول‌ها دارای ضخامت، سایز و وزن کمتری هستند می‌توانند انعطاف‌پذیری بیشتری در مقایسه با میلگردها داشته باشند. زمانی که شبکه‌های مفتولی در سازه به کار می‌روند می‌توانند تغییر شکل بدهند به همین دلیل زمانی که ضخامت دال بتنی، از ۳۰ سانتی‌متر کمتر باشد، بهتر است که از مفتول استفاده شود.
هزینه تولید و نصب
میلگردها و مفتول‌ها نیز همانند ناودانی سنگین و انواع محصولات فولادی دیگر می‌توانند هزینه‌های تولید و نصب متفاوتی داشته باشند. از آنجایی که مفتول‌ها وزن کمتری داشته و از سایز و ضخامت کمتری برخوردار هستند طبیعتاً هزینه تولید کمتری دارند اما میلگردها می‌توانند هزینه‌های تولید و نصب بیشتری داشته باشند.
تفاوت در روش تولید
اگرچه میلگردها و مفتول‌ها هر دو بیشتر به منظور افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می‌شوند اما نحوه تولید آن‌ها متفاوت خواهد بود. معمولاً برای تولید میلگرد از فولاد پربازده که حاوی 99 درصد آهن باشد استفاده میشود و از افزودنی‌های مختلفی همچون منگنز، کربن، فسفر و گوگرد برای بهبود ویژگی‌های مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی آن‌ها استفاده خواهد شد به همین دلیل است که این محصولات از استحکام و مقاومت بیشتری برخوردارند. برای ساخت و تولید مفتول نیز سیم‌های متقاطع را با روش‌هایی مانند بافندگی یا جوشکاری به یکدیگر وصل خواهند کرد تا به شکل دایره در بیاید.
تفاوت از نظر استحکام نقطه جوش
یکی دیگر از موارد تفاوت میلگرد و مفتول، استحکام نقطه جوش آن‌ها در شبکه یا مش است. از آنجایی که میلگردها ضخامت و استحکام بالاتری دارند. در حقیقت احتمال پارگی شبکه مش میلگرد از نقطه جوش نسبت به شبکه مفتول، کمتر است.
قیمت میلگرد و مفتول
دیگر تفاوت میلگرد و مفتول به قیمت آن‌ها مربوط است. البته قیمت هرکدام از محصولات فولاد مانند بال پهن، میلگرد، مفتول و … می‌تواند تحت تأثیر فاکتورها و پارامترهای مختلفی باشد که مهم‌ترین آن‌ها جنس و مواد تشکیل دهنده، برنده سازند، ابعاد و اندازه ها، استانداردهای تولید، حجم و مقدار خریداری شده، میزان عرضه و تقاضا، نرخ ارز و نوسانات آن، وزن محصول و … هستند. به صورت کلی و با توجه به موارد گفته شده میلگردها قیمت بیشتری نسبت به مفتول‌ها دارند.
بیشتر بخوانید: انواع مصالح ساختمانی برای ساخت و ساز
جمع‌بندی
میلگرد و مفتول از جمله محصولات فولادی هستند که کاربردهای متعددی در صنایع مختلفی همچون ساختمان سازی دارند. این مقاطع در کنار شباهت‌های متعدد می‌توانند تفاوت‌های زیادی نیز داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل مواردی همچون کاربرد، مقاومت در برابر خم شدگی، میزان استحکام و دوام سازه، محل قرارگیری مفتول و میلگرد، میزان انعطاف‌پذیری، هزینه تولید و نصب، روش تولید، استحکام نقطه جوش، قیمت و … هستند.
