گاهی یک افزایش چند دلاری در بورس‌های بین‌المللی کافی است تا بازار داخلی دچار نوسانی شود که زنجیره ساخت و ساز تا تولیدکارخانه‌ها را درگیر کند. در چنین فضایی، رصد تحولات جهانی یک ضرورت برای فعالان بازار است تا بدانند این تغییرات چگونه به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم مسیر قیمت‌گذاری مقاطعی مانند نبشی و ناودانی را تعیین می‌کند. در این بررسی به طور کامل در مورد تاثیر نرخ فولاد جهانی بر قیمت نبشی و ناودانی صحبت می‌کنیم.
عوامل موثر بر قیمت نبشی و ناودانی ناشی از نرخ فولاد جهانی
بازار جهانی فولاد یک عامل مهم است، اما تنها فاکتور اثرگذار بر قیمت نبشی و ناودانی نیست. مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، فنی، تجاری و حتی سیاسی در نهایت تعیین می‌کنند که قیمت داخلی چگونه شکل بگیرد. در بخش‌های زیر این عوامل را به‌صورت جزئی بررسی می‌کنیم:
قیمت جهانی مواد خام
اولین و مهم‌ترین عاملی که رابطه مستقیم با تاثیر نرخ فولاد جهانی بر قیمت نبشی و ناودانی دارد، قیمت مواد اولیه است. مواد پایه‌ای نظیر سنگ‌آهن، قراضه و به‌خصوص شمش فولادی، نقش قلب تپنده در تولید محصولات فولادی دارند. زمانی که قیمت شمش در بازارهای جهانی افزایش پیدا می‌کند، هزینه نهایی تولید نبشی و ناودانی نیز بلافاصله بالا می‌رود.
از آنجا که بخش مهمی از تعیین قیمت در ایران بر اساس نرخ جهانی شمش و بیلت انجام میشود، حتی یک افزایش چند دلاری در این بازار، می‌تواند چند هزار تومان در قیمت نهایی نبشی و ناودانی تفاوت ایجاد کند. این افزایش قیمت فقط محدود به هزینه تولید کارخانه‌ها نیست. در ادامه این رشد، هزینه حمل‌ونقل، مالیات، هزینه انبارداری و هزینه‌های جانبی نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
بنابراین با رشد قیمت جهانی، کل زنجیره عرضه و تقاضا در داخل کشور تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که فعالان بازار با حساسیت بسیار بالا نرخ‌های جهانی را دنبال می‌کنند، چون می‌دانند تاثیر قیمت جهانی مواد خام روی قیمت داخلی فوری، قابل پیش‌بینی و غیرقابل‌اجتناب است.
نرخ ارز و هزینه واردات
نرخ ارز یکی از تعیین‌کننده‌ترین متغیرهای اقتصادی در بازار میلگرد و سایر مقاطع فولادی ایران است. حتی اگر قیمت جهانی فولاد ثابت بماند، نوسان نرخ ارز می‌تواند مسیر قیمت نبشی و ناودانی را کاملاً تغییر دهد. دلیل آن روشن است: بخش زیادی از تجهیزات، الکترودها، قطعات، مواد اولیه و حتی تکنولوژی تولید از طریق واردات تامین میشود و تمامی این هزینه‌ها وابسته به نرخ ارز هستند. بنابراین اگر قیمت جهانی فولاد افزایش یابد و نرخ ارز نیز هم‌زمان رشد کند، اثر این دو عامل به‌شدت تقویت میشود.
نکته مهم اینجاست که اثرگذاری نرخ ارز معمولاً سریع‌تر از اثر تغییرات جهانی فولاد رخ می‌دهد. در بسیاری از مواقع، بازار پیش از تغییر رسمی قیمت‌ها واکنش نشان می‌دهد و فروشندگان قیمت‌ها را براساس پیش‌بینی بازار ارز تنظیم می‌کنند. همین موضوع باعث میشود شدت تاثیر نرخ فولاد جهانی بر قیمت نبشی و ناودانی در ایران دوچندان شود. زیرا هر تغییر کوچک جهانی، در کنار نوسان ارز، منجر به جهش‌های چندمرحله‌ای قیمت میشود.
هزینه انرژی و تولید داخلی
صنعت فولاد یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی در جهان است. فرآیندهای ذوب، احیا، نورد و شکل‌دهی، انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کنند. وقتی قیمت جهانی انرژی افزایش پیدا می‌کند، اولین محصولاتی که دچار افزایش قیمت می‌شوند، فولاد و مشتقات آن مانند تیرآهن هستند. کارخانه‌های داخلی نیز تحت تاثیر همین روند جهانی قرار می‌گیرند و افزایش قیمت انرژی در ایران مستقیماً هزینه تولید را بالا می‌برد.
بسیاری از کارخانه‌های فولادی در ایران با تجهیزات قدیمی و مصرف انرژی بالا فعالیت می‌کنند. این موضوع باعث میشود حتی تغییرات کوچک در قیمت انرژی، تفاوت‌های بزرگی در هزینه تمام‌شده ایجاد کند. در نتیجه، زمانی که قیمت جهانی فولاد تحت تاثیر انرژی بالا می‌رود، بازار ایران نیز بلافاصله واکنش نشان می‌دهد. این روند موجب میشود تاثیر نرخ فولاد جهانی بر قیمت نبشی و ناودانی از طریق هزینه انرژی در داخل تشدید شود.
هزینه حمل‌ونقل و لجستیک
هزینه حمل‌ونقل یکی از عواملی است که به‌طور مستقیم اما کمتر دیده‌شده بر قیمت نهایی نبشی و ناودانی اثر می‌گذارد. زمانی که قیمت جهانی فولاد افزایش پیدا می‌کند، معمولاً کرایه حمل دریایی، هزینه بارگیری بنادر، بیمه کالا و قیمت سوخت نیز افزایش می‌یابد. این موضوع باعث میشود هزینه واردات مواد اولیه و همچنین صادرات محصولات فولادی رشد کند.
در چنین شرایطی حتی اگر قیمت جهانی فولاد تنها ۵ تا ۱۰ درصد افزایش یابد، تاثیر آن در بخش حمل‌ونقل می‌تواند قیمت نهایی در ایران را تا چند مرحله افزایش دهد. به همین دلیل هزینه لجستیک یکی از حلقه‌های مهم در زنجیره تاثیر نرخ فولاد جهانی بر قیمت نبشی و ناودانی است. در داخل کشور نیز هزینه حمل‌ونقل جاده‌ای، هزینه سوخت، استهلاک خودروهای سنگین، عوارض جاده‌ای و باربری شهری تاثیر زیادی بر قیمت نهایی دارند.
تغییرات قیمت داخلی سوخت یا قوانین جدید حمل‌ونقل می‌تواند قیمت نبشی و ناودانی را حتی بدون تغییر قیمت جهانی فولاد، چند درصد افزایش دهد. وقتی این افزایش داخلی با رشد قیمت جهانی هم‌زمان میشود، شدت اثرگذاری آن بیشتر می‌گردد. به همین دلیل کارشناسان بازار همیشه هزینه لجستیک را به‌عنوان یک عامل مهم در کنار نرخ جهانی فولاد و نرخ ارز در تحلیل قیمت‌ها لحاظ می‌کنند.
محدودیت‌ها و تعرفه‌های تجاری بین‌المللی
بازار جهانی فولاد به‌شدت تحت تاثیر سیاست‌های تجاری بین‌المللی است. کشورها برای حمایت از صنایع داخلی خود ممکن است تعرفه‌های صادراتی و وارداتی تعیین کنند، محدودیت حمل‌ونقل ایجاد کنند یا قوانین سخت‌گیرانه‌تری وضع کنند. هرکدام از این محدودیت‌ها مستقیما بر عرضه و تقاضای جهانی اثر می‌گذارد. وقتی عرضه جهانی کاهش پیدا کند، قیمت جهانی فولاد بالا می‌رود و به همان نسبت قیمت داخلی ایران نیز افزایش پیدا می‌کند.
ایران علاوه بر محدودیت‌های تجاری جهانی، با تحریم‌های بین‌المللی نیز روبه‌روست. این موضوع باعث میشود هزینه حمل‌ونقل، انتقال پول، بیمه و ارسال کالا به‌شدت افزایش پیدا کند. بنابراین قیمت جهانی فولاد نه‌تنها به‌صورت مستقیم، بلکه از طریق هزینه‌های جانبی ناشی از محدودیت‌ها نیز قیمت نبشی و ناودانی را بالا می‌برد. به همین دلیل فعالان بازار همیشه تغییرات تجاری جهان را همانند تغییرات قیمت جهانی دنبال می‌کنند.
میزان عرضه و تقاضای داخلی
حتی اگر قیمت جهانی فولاد ثابت باشد، عرضه و تقاضای داخلی می‌تواند قیمت نبشی و ناودانی را به‌طور چشمگیری تغییر دهد. زمانی که پروژه‌های ساخت‌وساز یا پروژه‌های عمرانی بزرگ فعال می‌شوند، تقاضا برای نبشی و ناودانی به‌شدت افزایش می‌یابد و بازار داخلی دچار نوسان میشود. این نوسان وقتی با افزایش قیمت جهانی فولاد همراه شود، شدت اثرگذاری چند برابر میشود.
از سوی دیگر، کاهش عرضه به‌دلیل تعمیرات دوره‌ای کارخانه‌ها، کمبود مواد اولیه، یا کاهش تولید نیز موجب افزایش قیمت میشود. به‌ویژه در فصولی مثل پایان سال یا شروع پروژه‌ها که تقاضا افزایش پیدا می‌کند، کوچک‌ترین کاهش عرضه باعث افزایش چندمرحله‌ای قیمت میشود. در چنین مواقعی، تاثیر نرخ فولاد جهانی بر قیمت نبشی و ناودانی بسیار بیشتر از شرایط معمولی است، زیرا بازار داخلی نیز هم‌زمان داغ شده است.
بیشتر بخوانید: پیش بینی قیمت ناودانی و نبشی نیمه دوم سال
کلام آخر
تاثیر نرخ فولاد جهانی بر قیمت نبشی و ناودانی تنها یک متغیر ساده نیست، بلکه حاصل ترکیبی از عوامل مختلف مانند قیمت مواد اولیه، هزینه انرژی، سیاست‌های تجاری جهانی، نرخ ارز و وضعیت عرضه و تقاضای داخلی است. این عوامل با یکدیگر تعامل دارند و در بسیاری از مواقع تاثیر یکدیگر را چندبرابر می‌کنند. شناخت این سازوکار پیچیده به تولیدکنندگان، خریداران و فعالان صنعتی کمک می‌کند تصمیم‌های دقیق‌تر، اقتصادی‌تر و آگاهانه‌تری بگیرند و از نوسانات کنونی و آینده بازار فولاد ایران بیشترین سود را ببرند.