ناودانی‌های از جمله سطح مقطع‌های U شکلی هستند که از مواد و آلیاژهای مختلفی ساخته می‌شوند و می‌توانند کاربردها و استفاده‌های متعددی در صنایع مختلف خصوصاً ساختمان‌سازی داشته باشند. ناودانی‌ها همانند انواع مقاطع دیگر می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی دسته‌بندی شوند و از تنوع بالایی برخوردارند. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای دسته‌بندی ناودانی‌های فولادی، استانداردهای تولید آن‌ها است و بر همین اساس این مقاطع به دو دسته upa و unp تقسیم می‌شوند و هر کدام از این ناودانی‌ها می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، مزایا و معایب منحصربه‌فردی داشته باشند. در ادامه این مطلب از فولاد آذر آذین به بررسی تفاوت ناودانی unp و upa و پرداخته خواهد شد.
آشنایی با ناودانی UPA
در بحث بررسی تفاوت ناودانی unp و upa لازم است که ابتدا با هر کدام از این ناودانی‌ها، مشخصات و ویژگی‌های آن‌ها آشنا شد. در حقیقت ناودانی (Channel beam) به یک سطح مقطع به شکل حرف انگلیسی C یا U گفته میشود که از یک سطح افقی به نام جان و دو سطح عمودی به نام بال تشکیل شده است. ناودانی UPA (American U Section) یکی از انواع ناودانی‌ها است که بر اساس استاندارد اروپایی DIN 1026-2 تولید شده و مشخصات وزن، ضخامت و ابعادی آن بر اساس جدول اشتال خواهد بود. این ناودانی به نام ناودانی ایرانی نیز شناخته میشود و دارای یک طراحی متفاوت و منحصربه‌فرد نسبت به ناودانی‌های UNP است. بارزترین مشخصه ناودانی‌های UPA عمق زیاد و عرض کم آن‌ها است و از استحکام و مقاومت بالایی نیز برخوردارند.
آشنایی با ناودانی UNP
ناودانی UNP (European U Section) هم از جمله انواع ناودانی‌های فولادی است که تحت استاندارد اروپایی DIN-1026-1 تولید شده و در مقایسه با ناودانی‌های UPA وزن و ضخامت بالاتری دارد. این ناودانی معمولاً در پروژه‌های صنعتی و تحت فشار کاربردهای بیشتری داشته و از نظر ابعاد و سایز تنوع بالاتری دارد. بارزترین مشخصه این ناودانی‌ها نیز باریک شدن نوک بال‌ها و همچنین عمق کم آن‌ها می‌باشد.
مهم‌ترین تفاوت‌های ناودانی unp و upa
همان‌طور که گفته شد ناودانی‌های UPA و UNP هرکدام می‌توانند بر اساس استانداردهای خاصی تولید شده و از نظر مشخصات فیزیکی، ویژگی، قابلیت‌ها و کاربردها می‌توانند شرایط ویژه‌ای داشته باشند. این ناودانی‌ها شباهت‌های متعددی از نظر شکل ظاهری، نوع آلیاژ، خواص شیمیایی و فیزیکی و … دارند اما می‌توانند تفاوت‌های ویژه‌ای نیز داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر خواهد بود.
تفاوت از نظر استاندارد تولید
در حقیقت اولین و اصلی‌ترین عامل تفاوت‌های ناودانی‌های UPA و UNP استاندارد تولید آن‌ها است. هر کدام از این ناودانی‌ها بر اساس یکی از استانداردهای اروپایی DIN-1026-1 و DIN 1026-2 تولید می‌شوند. در اصل ناودانی‌های UPA بر اساس استاندارد European Standard Channels و ناودانی‌های UNP بر اساس Miscellaneous parallel flange channels تولید می‌شوند و این استانداردها می‌توانند در فاکتورهایی مانند ضخامت، عرض ناودانی، عمق، وزن ناودانی و … متفاوت باشند.
میزان استحکام و مقاومت
دیگر تفاوت ناودانی unp و upa مربوط به میزان مقاومت و استحکام آن‌ها در برابر فشار، عوامل خارجی و … است. همان‌طور که گفته شد هر کدام از این ناودانی‌ها می‌توانند وزن و ضخامت ویژه‌ای داشته باشند و همین امر باعث میشود که در برابر فشار، وزن و عوامل خارجی عکس‌العمل‌های متفاوتی نشان بدهند. ناودانی‌های unp دارای وزن و ضخامت بیشتری هستند به همین دلیل مقاومت و استحکام بیشتری داشته و در پروژه‌های صنعتی و … کاربردهای متنوع‌تری خواهند داشت.
تفاوت از نظر شکل ظاهری
از دیگر فاکتورهایی که می‌تواند تفاوت ناودانی unp و upa را نشان بدهد، شکل ظاهری آن‌ها است. همان‌طور که گفته شد همه ناودانی‌ها به شکل حرف انگلیسی U تولید می‌شوند اما ناودانی‌های UNP به نحوی تولید می‌شوند که بال‌های آن‌ها شیب بیشتری داشته و از ضخامت بالایی برخوردارند در حالی که ناودانی‌های UPA دارای بال‌هایی با زوایای 90 درجه و موازی و با ضخامت کمتر می‌باشند. همچنین سطح داخلی ناودانی‌های UPA به شکل نیم دایره می‌باشد در حالی که سطح داخلی و کف ناودانی‌های UNP به شکل نیم مربع و دارای گوشه‌های نیز می‌باشد.
تفاوت در شرایط تولید و قیمت
ناودانی‌های UPA و UNP علاوه بر داشتن استانداردهای متفاوت می‌توانند شرایط تولید متفاوتی نیز داشته باشند. در حقیقت ناودانی‌ها به دو روش پرسی یا نورد گرم و روش نورد سرد تولید می‌شوند. ناودانی‌های UPA از ویژگی‌های فیزیکی خاصی برخوردار بوده و به شکل ساده‌تری تولید می‌شوند و هزینه‌های تمام شده تولید آن‌ها نیز کمتر است در حالی که ناودانی‌های UNP به واسطه وزن و ابعاد بزرگ‌تر با روش‌های متفاوت‌تری تولید شده و هزینه‌های تمام شده تولید آن‌ها نیز بیشتر خواهد بود.
تفاوت از نظر مشخصات فنی
ناودانی‌های upa و unp هر کدام به واسطه استاندارد متفاوت و فرآیند تولید خاص خود می‌توانند مشخصات فنی منحصربه‌فردی داشته باشند. در حقیقت هر کدام از این ناودانی‌ها می‌توانند عمق، عرض، ارتفاع بال و ابعاد متفاوتی داشته باشند. البته زمانی که از این ناودانی‌ها در یک پروژه مشابه استفاده شود می‌توان با انتخاب دقیق و عملی این تفاوت‌ها را حذف کرد به عنوان نمونه مشخصات فنی یک ناودانی upn 100 می‌تواند با مشخصات فنی یک ناودانی upa 120 مشابه باشد.
تفاوت از نظر کاربردها
دیگر تفاوت ناودانی unp و upa مربوط به کاربردها و استفاده‌های آن‌ها است. هر کدام از این ناودانی‌ها بر اساس استاندارد ویژه‌ای تولید شده و یک فرآیند تولید خاص برای آن‌ها وجود دارد به همین دلیل مشخصات فیزیکی و شیمیایی ویژه‌ای داشته و می‌توانند کاربردهای منحصربه‌فردی داشته باشند. ناودانی‌های UNP به دلیل وزن بالا، ضخامت زیاد و شکل ظاهری خود دارای کاربردهای صنعتی بیشتری می‌باشند اما ناودانی‌های UPA به دلیل ضخامت کمتر، وزن کم و … مقاومت کمتری در برابر فشار و تنش داشته و کاربردهای آن‌ها نیز محدودتر خواهد بود.
تفاوت ناودانی unp و upa از نظر قیمت
عوامل متعددی می‌توانند بر روی قیمت سطح مقطع‌های فولادی تأثیر داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها استاندارد تولید، وزن ناودانی، ابعاد و اندازه‌های ناودانی، متراژ، نحوه تولید، نرخ ارز و نوسانات آن، کاربردهای ناودانی، میزان عرضه و تقاضا و … هستند. با توجه به تمام پارامترهای گفته شده ناودانی‌های unp از قیمت بیشتری نسبت به ناودانی‌های upa برخوردارند.
بیشتر بخوانید: انواع سقف ساختمانی
جمع‌بندی
ناودانی‌ها بر اساس فاکتورهای متعددی دسته‌بندی می‌شوند اما از نظر استانداردهای تولید به دو دسته اصلی ناودانی upa و unp تقسیم خواهند شد. هر کدام از این ناودانی‌ها می‌توانند ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فردی داشته باشند و در کنار شباهت‌های متعدد از تفاوت‌های زیادی نیز برخوردارند. مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع ناودانی شامل مواردی همچون استاندارد تولید، میزان استحکام و مقاومت، شکل ظاهری، شرایط و هزینه‌های تولید، مشخصات فنی، کاربردها، قیمت و … می‌باشند.