اسکلت ساختمان به ساختاری گفته میشود که وظیفه تحمل بارهای مختلف و انتقال آن‌ها به زمین را بر عهده دارد. انواع اسکلت ساختمان شامل اسکلت فلزی، بتنی، چوبی و ترکیبی است که هرکدام ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب بهترین نوع اسکلت به عوامل مختلفی مانند نوع کاربری ساختمان، شرایط آب‌وهوایی، هزینه، سرعت اجرا و مقاومت در برابر زلزله بستگی دارد.
اسکلت فلزی به دلیل استحکام بالا و سرعت اجرای مناسب، در ساختمان‌های بلندمرتبه محبوب است، درحالی‌که اسکلت بتنی به دلیل دوام و مقاومت در برابر آتش، گزینه‌ای مناسب برای بسیاری از پروژه‌ها محسوب میشود. بررسی دقیق نیازهای پروژه و شرایط محیطی، نقش مهمی در انتخاب بهترین نوع اسکلت ساختمان ایفا می‌کند.
انتخاب بهترین نوع اسکلت ساختمان
هر ساختمان و بنایی دارای اسکلت بندی معین و مشخصی است؛ اسکلت بندی ساختمان با توجه به موقعیت مکانی ساختمان و بودجه سازنده متفاوت میباشد، پس می‌توانیم بگوییم که اسکلت ساختمان انواع مختلفی دارد که با توجه به شرایط محیط انتخاب میشود. اگر بخواهیم از اهمیت و جایگاه اسکلت سخن بگوییم در یک جمله خلاصه میشود و آن این است که اسکلت بندی ساختمان در حقیقت، پایه و اساس یک بنا و ساختمان به شمار می‌آید.
در مطالب بعدی قصد داریم ابتدا اسکلت بندی ساختمان را به صورت کامل شرح دهیم و سپس انواع اسکلت ساختمان را با توجه به مقاطع فولادی مانند آهن اسفنجی، ناودانی سنگین ، خرید نبشی و میلگرد که استفاده میشود نام ببریم؛ اگر جز مهندسان و ساختمان سازان تازه وارد هستید بدانید که هر اسکلت‌بندی چیست و چگونه باید انجام شود.
مطلب مرتبط: استفاده از فولاد در ساخت تونل ها و پل ها
انواع اسکلت ساختمان
اسکلت بندی ساختمان، پایه و اساس یک بنا می باشد و بدون رعایت آن ساختمان ساخته نمی‌شود؛ اما مانند هر مبحث و مورد دیگری اسکلت ساختمان نیز انواع مختلفی دارد که در ادامه بازگو خواهد شد. انواع اسکلت ساختمان به شرح توضیحات زیر میباشد:
اسکلت فلزی
با توجه به پیشرفت تکنولوژی، استفاده از اسکلت فلزی نیز افزایش یافت و این نوع از اسکلت مقاومت بیشتری نسبت به سایر اسکلت‌ها دارد. برای اتصال و وصل نمودن اسکلت فلزی جوش و برای اجرای سقف‌های فلزی از تیرچه بلوک استفاده میشود.
آهن اسفنجی، قوطی پروفیل، ناودانی سنگین، نبشی و میلگرد از جمله مقاطع فولادی هستند که در اسکلت بندی ساختمان از آن ها استفاده میشود.
اما بهتر است با مزایا و معایب اسکلت‌ها نیز آشنا شوید تا انتخاب بهتری داشته باشید و بهترین نوع اسکلت ساختمان را بتوانید انتخاب کنید. مزایای استفاده از اسکلت فلزی به شرح زیر میباشد:
- توسعه سازه
- امکان وصل کردن چند قطعه به هم
- اشغال فضای بسیار کم
- هزینه کمتر نسبت به سایر اسکلت‌ها
- امکان استفاده در ارتفاعات زیاد
- مقاومت بالای فولاد در برابر فشار و چکش خوردگی
- استحکام و مقاومت بالا
موارد فوق مزایای اسکلت فلزی میباشد، اما بهتر است که با معایب آن نیز آشنا شوید که شامل موارد زیر میباشد:
- ضعف در برابر حرارت: در دمای بالای ۶۰۰ درجه سانتیگراد مقاومت اسکلت از بین خواهد رفت.
- خوردگی فلزات: به مرور زمان اسکلت فلزی دچار خوردگی و زنگ زدگی میشود.
- جوش نامناسب
- تمایل قطعات فشاری به کمانش
اسکلت چوبی
دومین نوع از انواع اسکلت ساختمان اسکلت چوبی است، استفاده از این نوع اسکلت بستگی به شرایط آب و هوایی و جغرافیایی محیط دارد. استفاده از اسکلت چوبی در کشورهای آمریکای شمالی، استرالیا و شمال اروپا بیشتر به چشم می‌خورد.
اسکلت چوبی به دلیل شکل پذیر بودن، سبکی و قیمت مناسبی که دارد در ساختمان‌های کوچک استفاده میشود. استفاده از اسکلت چوبی شاید چهره زیبایی داشته باشد؛ اما در برابر آتش سوزی و بلایای طبیعی بسیار کم طاقت است. کاربرد این اسکلت در موارد زیر است:
- ساختمان‌های تفریحی
- ساختمان‌های تجاری کم عمق
- ساختمان‌های کشاورزی
- محل نگهداری قایق‌ها
- اسطبل‌ها
مطالعه بیشتر: کاربرد ناودانی در ساختمان سازی
اسکلت بتنی
سومین و آخرین نوع اسکلت بندی ساختمان، اسکلت بتنی است. در این اسکلت بندی تیرهای اصلی و ستون‌های ساختمان از بتن مسلح یعنی ترکیب فولاد، ماسه، سیمان شن استفاده میشود.
در ساخت پله‌ها، ستون‌ها و فونداسیون از اسکلت بندی بتنی استفاده میشود.
اکنون می‌دانید که از اسکلت بتنی در ساخت چه سازه‌هایی استفاده میشود، اما بگذارید کاربرد اسکلت‌های بتنی را کامل شرح دهیم که این کاربردها شامل موارد زیر میباشد:
- ساخت ساختمان‌های بلند مرتبه: بتن به دلیل مقاومت و استحکام بالایی که دارد در ساختمان‌های بلند مرتبه و برج‌ها بهترین انتخاب است.
- ساخت پل‌ها: پل‌هایی که دهانه‌های بزرگ دارند، باید از اسکلت بتنی استفاده شود.
- ساخت سدها: بتن در برابر فشار آب مقاومت بالایی دارد و به همین خاطر در ساخت سدها از آن استفاده میشود.
- ساخت تونل‌ها: اسکلت بتنی حتی در برابر خاک و سنگ نیز از مقاومت بالایی برخوردار است؛ به همین خاطر از آن در ساخت تونل‌ها استفاده میشود.
- ساختمان‌های صنعتی: در این ساختمان‌ها بارهای سنگین رد و بدل میشود و همچنین ارتعاشات بالایی دارند، پس در ساخت ساختمان‌های صنعتی، کارخانه‌ها و سوله‌ها، انتخاب اسکلت بتنی بهترین گزینه میباشد.
- ساختمان‌های مسکونی: اسکلت بتنی در برابر آتش سوزی نیز عایق است؛ به همین خاطر در ساخت منازل مسکونی بهترین گزینه میباشد.
بیشتر بخوانید: نبشی کشی ساختمان چه نکاتی دارد؟
آیا استفاده از اسکلت بتنی مانند سایر اسکلت‌های ساختمان از مزایا و معایبی برخوردار است؟ بتن مقاومت بالایی دارد و اگر در آن از آرماتور نیز استفاده شود؛ مقاومت کششی آن نیز افزایش خواهد یافت و همچنین در شرایط جوی استحکام و دوام بالایی دارد.
و در آخر بتن عایق خوبی در برابر حرارت و صدا دارد و به همین خاطر موجب کاهش مصرف انرژی میشود.
