نبشی از جمله مقاطع فولادی بسیار کاربردی است که در کنار مقاطعی همچون تیرآهن، قوطی، ورق، میلگرد و … استفاده‌های متعددی در صنعت ساختمان‌سازی داشته و از ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و مشخصات منحصربه‌فردی برخوردار است. نبشی‌ها همانند انواع سطح مقطع‌های فولادی دیگر از تنوع بالایی برخوردار بوده و می‌توانند بر اساس فاکتورهایی همچون اندازه، جنس، شکل ظاهری، نحوه تولید، وزن و ضخامت و … دسته‌بندی شوند. در ادامه این مطلب به بررسی کاربرد نبشی در اتصال به ستون پرداخته خواهد شد.
نبشی و انواع آن
نبشی (Angle bar) در اصل یک سطح مقطع فولادی است که از دو ضلع عمود بر هم تشکیل شده و نام آن از واژه نبش به معنی کنج و گوشه گرفته شده است. نبشی‌ها از نظر شکل ظاهری به دو دسته بال مساوی (نبشی V) و نبشی بال نامساوی (نبشی L) تقسیم می‌شوند. این مقاطع می‌توانند از نظر استاندارد تولید نیز در استانداردهای DIN EN 10056، ASME S1-36، ASTM A 36، Gost 8240 و Gost 8510 تولید شوند. این مقاطع همچنین از نظر نحوه تولید به دو دسته نبشی‌های پرسی (نورد سرد) و نبشی‌های فابریک (نورد گرم) تقسیم شده و از نظر سایز و ابعاد نیز تنوع بسیار زیادی دارند.
در ادامه جهت کسب اطلاعات بیشتر شما را به مطالعه مقاله ” ویژگی مهم انواع نبشی ” دعوت می نماییم.
کاربرد نبشی در اتصال به ستون
ویژگی‌ها، مشخصات و قابلیت‌های منحصربه‌فرد نبشی‌ها باعث میشود که از کاربردهای متعدد و مختلفی برخوردار باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل استفاده در مهار دیوارها و دیوارکشی ساختمان، استفاده در تولید چارچوب در و پنجره، ساخت پایه برای تجهیزات ترافیکی، استفاده در اجرای سقف‌های کاذب، ساخت ستون و خرپا و ساخت قفسه‌های آهنی، ساخت ساپورت لوله در نیروگاه‌ها و پتروشیمی‌ها و سینی‌های کابل برق، ساخت قفسه‌های آهنی و … هستند. کاربرد نبشی در اتصال به ستون نیز از جمله مهم‌ترین و رایج‌ترین کاربردهای این مقاطع هستند که در ساختمان‌های مختلف به شیوه‌های مختلف انجام میشود. برای اتصال نبشی می‌توان از سه روش اصلی استفاده کرد که به شرح زیر می‌باشند:
اتصالات ساده یا مفصلی
در این نوع اتصالات از یک نبشی جان و یک نبشی فوقانی استفاده خواهد شد و برای تقویت آن‌ها باید از ورق‌هایی به نام لچکی بهره برد. در این دسته از طراحی‌ها نباید تکیه گاه لنگر ایجاد شود تا تیر انتهایی قابلیت دوران زاویه‌ای داشته باشد. اتصالات ساده یا مفصلی با نام اتصالات برشی نیز شناخته میشود و از مهم‌ترین کاربردهای آن می‌توان به اتصال پل به ستون به دو شیوه ممتد و غیر ممتد اشاره کرد.
در اتصال ممتد پل را از دو طرف ستون عبور داده و از نبشی نشیمن در پایین و پروفیل در بالا استفاده خواهند کرد. با این کار پل به ستون متصل خواهد شد. چنانچه اسکلت ساختمان از نوع فلزی باشد دو شاه تیر به شکل موازی از طرفین ستون عبور داده خواهند شد.
در اتصال غیر ممتد پل‌ها در فاصله بین ستون‌ها قطع شده و از دو طرف ستون به هم متصل خواهند شد. اتصال و جوشکاری این دسته از اتصالات در کارخانه و کارگاه انجام می‌گردد.
اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن
دومین کاربرد نبشی در اتصال به ستون، اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن است. برای این کار لازم است که در کارگاه یا کارخانه نبشی را در ارتفاع مورد نظر به بال و جان جوش داد و در نهایت تیر بر روی آن جوش داده خواهد شد. در این روش اتصال باید به‌گونه‌ای باشد که تیر از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار باشد و قابلیت دوران و چرخش آن حفظ شود. به منظور ثبات تیر در این روش در محل خود و جلوگیری از غلتیدن آن از نبشی استفاده میشود.
ابعاد نبشی‌هایی که در این بخش به کار می‌روند ظریف هستند و تنها دو لبه انتهایی آن‌ها به شکل عرضی به بال تیر و ستون جوش داده میشود. به صورت کلی از اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن برای واکنش‌های ۱۵ تنی استفاده خواهد شد. انعطاف‌پذیری بالای این اتصالات در اتصالات مفصلی باعث میشود که برای آزادی دوران انتهای تیر به فاصله کمی از ستون بر روی نبشی نشیمن قرار گیرد. به منظور افزایش قدرت تحمل نیروهای خارجی در این نوع از اتصالات از ورق تقویت شده و سپری استفاده می‌گردد به‌گونه‌ای که ضخامت مقطعی این ورق‌ها و سپری‌ها باید با ضخامت تیر برابر باشد. علاوه بر این بهتر است طول پروفیلی که برای این کار استفاده میشود، ۲ الی ۳ سانتی‌متر بیشتر از عرض پل باشد.
اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن تقویت شده
چنانچه در روش‌های اتصال ممتد و اتصال غیر ممتد، مقدار نیروی وارد شده از طرف تیر در محل تکیه گاه بیشتر از حد مجاز باشد و نبشی قادر به تحمل این نیروها نباشد می‌توان از نبشی‌های نشیمن تقویت شده با مقطع T شکل استفاده کرد. در حقیقت و در صورت استفاده از اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن، آن‌ها را با استفاده از صفحات مثلث یا مستطیل شکل تقویت خواهند کرد و ضخامت این صفحات نیز به گونه انتخاب میشود که در حدود ضخامت بال تیر باشد. البته برای آنکه جوشکاری در زمان نصب بهتر و راحت‌تر انجام شود بهتر است که طول نبشی نشیمن ۲ تا ۳ سانتی‌متر بزرگ‌تر از عرض پلی باشد که روی آن نصب خواهد شد.
همچنین اگر به جای اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن تقویت شده از ورق سخت شده استفاده شود، باید مشخصات فنی ورق بر اساس محاسبات یا از جدول‌های محاسباتی استخراج گردد. به صورت کلی مشخصات فنی ورق نشیمن سخت شده به صورت زیر بیان خواهد شد:
- hs ارتفاع ورق سخت‌کننده
- ts ضخامت ورق سخت‌کننده
- tf ضخامت ورق نشیمن
- bs طول ورق نشیمن
- w عرض نشیمن سخت شده
اتصال به وسیله نبشی جان
در این نوع اتصال دو عدد نبشی از یک طرف به انتهای تیر و از طرف دیگر به ستون جوش داده خواهند شد. از آنجایی که به دلیل زیاد بودن واکنش تکیه گاهی نمی‌توان تیرهای زوج را تنها با نبشی جان متصل کرد، به همین منظور از نبشی نشیمن انعطاف‌پذیر هم برای تقویت آن‌ها استفاده میشود.
مطلب مرتبط: جدول اشتال نبشی
مقایسه انواع روش‌های نبشی کشی ساختمان
کاربرد نبشی در اتصال به ستون در هرکدام از اسکلت‌های ساختمانی شرایط متفاوتی خواهد داشت و می‌تواند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشد. به صورت کلی مشخصات و شرایط انواع روش‌های نبشی کشی به شرح جدول زیر خواهند بود:
| روش نبشی کشی | روش اجرایی | نیاز به پلیت | انعطاف‌پذیری | کیفیت نهایی | میزان هزینه |
| سازه‌های بتنی | جوش دادن میلگردها به ستون‌ها، مش بندی میلگردها و پر کردن شبکه‌ها با بتن | بله | کم | بالا | متوسط |
| سازه‌های فولادی | اتصال نبشی‌های عمودی به تیرها و ستون‌ها، اتصال با تفنگ میخکوب یا تسمه های فولادی | خیر | زیاد | بالا | متوسط |
| نمای ساختمان | جوش دادن نبشی‌های عمودی و افقی به تیرها و ستون‌ها | بله | متوسط | بالا | بالا |
| دیوارهای خارجی | جوش دادن نبشی‌ها به ستون‌ها و اتصال میلگردها به نبشی‌ها | خیر | متوسط | بالا | متوسط |
به‌صرفه‌ترین روش اتصال نبشی به ستون
همان‌طور که گفته شد می‌توان از روش‌های مختلفی برای اتصال دادن نبشی‌ها به ستون استفاده کرد و هر کدام از این روش‌ها می‌توانند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته باشند. به صورت کلی می‌توان گفت اتصالات ساده یا مفصلی به‌صرفه‌ترین روش اتصال به شمار می‌روند چرا که این روش سرعت بیشتری داشته، نیاز به نبشی‌های تقویت شده ندارد و برای انواع اسکلت‌های ساختمانی کاربردی خواهند بود. البته نحوه خرید نبشی و قیمت نبشی، هزینه‌های حمل‌ونقل، دستمزد نیروهای کار و … همگی می‌توانند در هزینه‌های اجرایی مؤثر باشند.
بیشتر بخوانید: کاربرد نبشی در دکوراسیون داخلی
جمع‌بندی
نبشی‌ها به واسطه ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی که دارند کاربردهای متعددی در ساختمان‌سازی خواهند داشت. کاربرد نبشی در اتصال به ستون از مهم‌ترین کاربردهای این سطح مقطع بوده که به روش‌های مختلفی همچون اتصالات ساده یا مفصلی، اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن، اتصال تیر به ستون با نبشی نشیمن تقویت شده و اتصال به وسیله نبشی جان انجام میشود.