ناودانی‌ها از جمله سطح مقطع‌های فولادی بسیار کاربردی هستند که می‌توانند در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند و از ویژگی‌ها و مزیت‌های منحصربه‌فردی برخوردارند. این مقاطع فولادی همچون سایر سطح مقطع‌ها می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای متعددی همچون سایز، ضخامت، نحوه تولید، طراحی و ساختار و … دسته‌بندی شوند. یکی از مهم‌ترین پارامترهای دسته‌بندی ناودانی‌ها، کاربردها و وزن آنها است و بر همین اساس این مقاطع به دو دسته ناودانی سبک و ناودانی سنگین تقسیم می‌شوند. این ناودانی‌ها در کنار شباهت‌های متعدد می‌توانند تفاوت‌های زیادی نیز داشته باشند. در ادامه این مطلب از فولاد آذر آذین به بررسی کامل تفاوت ناودانی سبک و سنگین پرداخته میشود.
ناودانی سنگین چیست؟
در حقیقت ناودانی (Channel beam) یک سطح مقطع فولادی است که در دسته پروفیل‌های باز قرار گرفته و با حروف انگلیسی U و C نشان داده میشود. این مقاطع از یک سطح افقی با نام جان و دو سطح عمودی با نام بال تشکیل می‌شوند. در صورتی که بال های ناودانی موازی باشند به آن ناودانی C می‌گویند و اگر بال های ناودانی موازی نباشند با نام ناودانی U شناخته خواهند شد. ناودانی سنگین یا صنعتی از جمله انواع ناودانی‌ها است که از نظر وزن و ابعاد تعریف شده با جدول اشتال برابر است. این ناودانی‌ها معمولاً بر اساس استاندارد UNP تولید می‌شوند و به دو دسته ناودانی اروپایی و ناودانی هم‌وزن اروپایی تقسیم می‌شوند.
در ادامه جهت کسب اطلاعات بیشتر شما را به مطالعه مقاله ” ناودانی سنگین چیست؟ ” دعوت می نماییم.
ناودانی سبک چیست؟
ناودانی سبک نیز از جمله انواع ناودانی‌ها است که بر اساس جدول اشتال و پارامترهای آن تولید میشود. این ناودانی‌ها می‌توانند در ابعاد و اندازه‌های مختلفی تولید شوند اما از نظر وزن و کاربرد با ناودانی‌های سنگین متفاوت هستند. در اصل تمام اطلاعات ناودانی‌ها همانند مساحت سطح مقطع، شعاع‌های انحنا، وزن و سایز جزئیات آن باید مطابق با جدول اشتال باشد.
مهم‌ترین تفاوت‌های ناودانی‌های سبک و سنگین
همان‌طور که گفته شد هر کدام از انواع ناودانی‌های سبک و سنگین بر اساس جدول اشتال تولید شده و می‌توانند ویژگی‌ها، مشخصات، قابلیت‌ها و کاربردهای متعددی داشته باشند. ناودانی‌های سبک و سنگین می‌توانند شباهت‌های متعددی از نظر جنس آلیاژها، فرآیند تولید، سایز و ابعاد و … داشته باشند اما تفاوت‌های قابل توجه و ویژه‌ای نیز خواهند داشت که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
تفاوت از نظر وزن
مهم‌ترین و بارزترین تفاوت ناودانی‌های سبک و سنگین، وزن آنها است که می‌تواند تحت تأثیر فاکتورها و پارامترهای مختلفی باشد و هر کدام از این پارامترهای می‌توانند در کاربردهای آنها مؤثر باشند.
این ناودانی‌ها می‌توانند از نظر ابعاد و ضخامت متفاوت باشند. ناودانی‌های سبک معمولاً در ابعاد کوچک و ضخامت‌های کمتری تولید می‌شوند در حالی که ناودانی‌های سنگین از ابعاد بزرگ‌تر و ضخامت بیشتری برخوردارند.
فاکتور دیگری که می‌تواند بر وزن ناودانی‌ها تأثیر داشته باشد، فرآیند تولید آنها است. ناودانی‌های سبک معمولاً با استفاده از روش پرسی تولید می‌شوند در حالی که ناودانی‌های سنگین با استفاده از روش نورد گرم تولید خواهند شد و همین امر موجب افزایش وزن آنها خواهد شد.
دیگر پارامتر مؤثر در وزن ناودانی‌های نوع کاربردهایی است که دارند. به عنوان نمونه ناودانی‌های به کار رفته در تولید چهارچوب، سقف‌های کاذب و … از نوع ناودانی‌های سبک خواهند بود در حالی که ناودانی‌های به کار رفته در ساخت پل، برج و … از نوع سنگین خواهند بود و از وزن و مقاومت بیشتری برخوردار خواهند بود.
وزن ناودانی‌ها می‌تواند بر اساس استانداردهای مختلف متفاوت باشد. استانداردهایی مانند DIN، ASTM و ISIRI معیارهای مختلفی برای ابعاد و وزن تعیین کرده‌اند؛ که بر اساس نیازهای پروژه‌های مهندسی، ساخت و ساز انتخاب می‌شوند.
تفاوت ناودانی سبک و سنگین از نظر استانداردهای تولید
ناودانی‌های سبک و سنگین می‌توانند از نظر استانداردهای تولید متفاوت باشند. به صورت کلی تمامی مقاطع فولادی باید بر اساس استانداردهای مشخصی تولید شوند تا کیفیت و ایمنی لازم را داشته باشند. در داخل کشور ناودانی‌های سبک بر اساس استانداردهای ملی به شماره‌های 4477-1 و 4477-2 تولید می‌شوند که معادل استانداردهای بین‌المللی GOST 8240، EN 10279 و DIN 1026-12 خواهند بود. استانداردهای گفته شده می‌توانند ناودانی‌ها را از نظر ابعاد، خواص مکانیکی و ترکیبات شیمیایی تضمین کنند.
ناودانی‌های سنگین نیز بر اساس استانداردهای UPN و UPE تولید شوند که استاندارد UPN برای ناودانی U شکل و استاندارد UPE برای ناودانی‌های C شکل به کار می‌روند. هر دوی آنها تحت استاندارد آلمانی DIN 1026 تعریف شده می‌توانند شامل مشخصات دقیقی برای ابعاد، ضخامت و خواص مکانیکی ناودانی‌ها باشند. در کنار استانداردهای گفته شده، برای تولید انواع ناودانی‌های سبک و سنگین از استانداردهای دیگری نیز استفاده میشود که مهم‌ترین آنها به شرح زیر می‌باشند:
- استاندارد فرانسوی NF A45-255 که به تعیین مشخصات فنی و الزامات کیفیتی ناودانی‌ها خواهد پرداخت
- استاندارد مقاوم به خوردگی DIN EN ISO 12944-3 که بر میزان مقاومت محصولات فولادی در برابر خوردگی تمرکز دارد
تفاوت در نحوه ساخت و تولید ناودانی
دیگر تفاوت ناودانی سبک و سنگین که می‌تواند اهمیت و ارزش زیادی داشته باشد، نحوه ساخت و تولید آنها است. در حقیقت نحوه ساخت و تولید ناودانی‌ها می‌تواند تأثیر بسیار قابل توجهی بر روی ویژگی‌ها و کاربردهای آنها داشته باشد. همان‌طور که گفته شد ناودانی‌های سبک عمدتا به روش پرسی تولید می‌شوند که شامل مراحل مختلفی همچون برش ورق، فرم‌دهی با پرس و کنترل کیفیت نهایی می‌باشد. در اصل در این روش تولید ناودانی، ورق‌های فولادی با ضخامت پایین برش داده شده و با استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزات پرس به شکل ناودانی در می‌آیند.
در مقابل، ناودانی‌های سنگین به روش فابریک و از طریق فرآیند نورد گرم تولید خواهند شد. در این روش، فولاد خام در کوره‌های بزرگ ذوب شده و سپس به درون قالب‌های مخصوص ریخته انتقال می‌یابد تا به شکل ناودانی دربیاید. قالب‌های فولادی در دمای بالا از میان غلتک‌های نورد عبور داده شده و در نهایت شکل مورد نظر را به خود می‌گیرند و ساختار و مقاومت آنها تقویت میشود. در نهایت و بعد از نورد، قطعات تولید شده خنک شده و در اندازه‌های استاندارد برش داده می‌شوند.
ناودانی‌های سنگین به دلیل روش تولید خاص و فرآیند نورد گرم دارای مقاومت و استحکام بالاتری بوده و توانایی تحمل بارهای سنگین را دارند به همین دلیل از کاربردهای صنعتی بیشتری برخوردارند.
علاوه بر 3 مورد گفته شده که اصلی‌ترین فاکتورهای تفاوت ناودانی‌های سبک و سنگین به شمار می‌روند، این سطح مقطع‌ها می‌توانند از نظر قیمت، کاربرد و خواص فیزیکی و شیمیایی نیز متفاوت باشند.
مطالعه بیشتر در این زمینه: کاربرد ناودانی در صنایع مختلف
جمع‌بندی
ناودانی یک سطح مقطع فولادی U شکل است که در دسته پروفیل‌های باز قرار می‌گیرد. این مقاطع به دو دسته سنگین و سبک تقسیم می‌شوند که هر کدام می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، خواص و کاربردهای منحصربه‌فردی داشته باشند. مهم‌ترین فاکتورهای تفاوت ناودانی سبک و سنگین شامل مواردی همچون وزن، استانداردهای تولید و نحوه تولید هستند.