نبشی‌ها از جمله سطح مقطع‌هایی هستند که امروزه در مهندسی سازه، صنعت ساختمان سازی، صنعت فولاد و بسیاری از صنایع دیگر کاربردهای متعددی داشته و از تنوع بالایی از نظر جنس، سایز، وزن، استاندارد تولید و … برخوردارند. سایزبندی نبشی‌ها از جمله مهم‌ترین فاکتورهای دسته‌بندی آن‌ها به شمار می‌رود و می‌توانند متناسب با نیاز هر پروژه‌ای به کار گرفته شوند. در اصل سایز نبشی‌ها بسته به نوع پروژه و نیازهای آن‌ها متغیر خواهد بود و شناخت دقیق سایز آن‌ها می‌تواند در حفظ ایمنی، استحکام و ماندگاری سازه مؤثر باشد.
به صورت کلی انتخاب درست و دقیق سایز سطح مقطع‌های فولادی می‌تواند از مصرف بیش‌ازحد مصالح، صرف هزینه و زمان زیاد و همچنین کاهش ایمنی پروژه‌ها جلوگیری کند. در ادامه این مطلب از فولاد آذر آذین به معرفی سایز انواع نبشی و اصول سایزبندی آن‌ها پرداخته خواهد شد.
در ادامه جهت کسب اطلاعات بیشتر شما را به مطالعه مقاله معرفی انواع نبشی دعوت می نماییم.
تعریف نبشی و اصول سایزبندی آن
نبشی در اصل به نوعی سطح مقطع فولادی گفته میشود که از دو ضلع عمود بر هم ساخته شده و نام آن از واژه نبش به معنی کنج و گوشه گرفته شده است. اگر ضلع‌های نبشی که به آن بال نیز گفته میشود باهم برابر باشند به آن نبشی بال مساوی و اگر نبشی‌ها دارای بال‌هایی با اندازه‌های متفاوت باشند به آن نبشی بال مساوی گفته میشود. هرچند برای نشان دادن نبشی گاهش از علامت و حرف V استفاده میشود اما به صورت کلی این سطح مقطع با حرف L شناخته خواهد شد.
سایز انواع نبشی‌ها طبق استانداردها و بر اساس میلی‌متر تعیین خواهد شد و آن را با فرمول LXLXT نمایش می‌دهند. در این فرمول LX نشان دهنده مقدار اندازه بال نبشی و حرف T مقدار ضخامت را نشان می‌دهد. به عنوان نمونه یک نبشی با فرمول ۳*۵۰*۳۰ دارای دو بال به اندازه‌های 30 و 50 میلی‌متر بوده و ضخامت این بال‌ها نیز 3 میلی‌متر میباشد.
مشخصه‌های سایز انواع نبشی
همان‌طور که گفته شد دو مشخصه اصلی سایزبندی انواع نبشی‌ها طول و بال‌های آن هستند. در حقیقت با اطلاع از این دو مشخصه می‌توان به راحتی ابعاد نبشی را بررسی نموده و محصول مناسب با نوع پروژه را انتخاب کرد. در کل نبشی‌ها از نظر مشخصه بال، به دو دسته بال مساوی و بال نامساوی تقسیم می‌شوند. در نبش‌های بال مساوی که معمولاً با حرف V نشان داده میشود، طول هر دو بال عمودی و افقی نبشی به یک اندازه خواهد بود. این نبشی‌ها معمولاً برای تقویت نیروهای برشی و توانایی مقابله با نیروهای جانبی در سازه‌ها استفاده می‌شوند.
در نبشی‌های بال نامساوی که معمولاً با حرف L شناخته می‌شوند نیز اندازه‌های بال‌های عمودی و افقی برابر نخواهند بود و یکی از آن‌ها بلندتر از دیگری است. نبشی‌های بال نامساوی معمولاً برای تقویت نیروها و جلوگیری از جابجایی عمودی یا افقی در سازه‌ها استفاده به کار می‌روند و نقش یک عامل پشتیبان را خواهند داشت.
مشخصه دیگر در شناسایی سایز انواع نبشی، میزان ضخامت بال‌های آن‌ها است. ضخامت بال‌های نبشی بسته به نیازهای پروژه و نیروهای مورد انتظار و همچنین استانداردهای مربوطه متفاوت خواهد بود. انتخاب ضخامت مناسب برای تحمل تنش‌ها، نیروها و فشارهای مختلف اهمیت بالایی دارد چرا که بال نبش‌ها نقش اصلی را تحمل این بارها خواهند داشت.
مطلب مرتبط: نحوه برش نبشی
نحوه تعیین ضخامت بال نبشی
به صورت کلی تعیین ضخامت بال نبشی باید توسط مهندسین و متخصصان امر به عنوان بخشی از محاسبات و طراحی سازه انجام پذیرد. ضخامت بال‌ها باید به نحوی باشد که نبشی قادر به تحمل نیروها، فشارها، تنش‌ها و بارهای وارد شده بر آن را داشته و از بهره‌وری و راندمان کافی برخوردار باشد. به عنوان نمونه ضخامت بال نبشی برای تحمل بارهای برشی نسبت به ضخامت بال نبشی برای تحمل بارهای جانبی مانند بارهای افقی باد یا زلزله متفاوت خواهد بود. همچنین ضخامت بال‌های نبشی در نقاط مختلف سازه می‌تواند متغیر باشد.
همان‌طور که گفته شد در نقشه‌های سازه از فرمول LXXT برای نشان دادن نبشی استفاده میشود که L نماد سطح مقطع نبشی، X نشان دهنده طول بال‌های افقی و عمودی و T نیز ضخامت بال‌ها هستند.
سایز انواع نبشی
نبشی‌ها به واسطه ویژگی‌ها، مشخصات و قابلیت‌هایی که دارند می‌توانند کاربردهای متعددی همچون نبشی کشی در ساختمان برای مهار دیوارها، استفاده در چارچوب در و پنجره، اتصال تیرآهن به بیم‌ها در ساختمان، ساخت ستون و خرپا، ساخت قفسه آهنی، ساخت ساپورت لوله در نیروگاه‌ها و پتروشیمی‌ها و سینی‌های کابل برق، ساخت پایه برای تجهیزات ترافیکی، ساخت قفسه های آهنی و … داشته باشند به همین دلیل باید از نظر سایز و ابعاد تنوع بالایی داشته باشند.
شرکت‌ها و کارخانه‌های تولیدکننده نبشی، این سطح مقطع را در اندازه‌های مختلفی تولید می‌کنند اما به‌صورت کلی رایج‌ترین سایزهای نبشی بال مساوی شامل مواردی همچون سایزهای 25*25، 30*30، 40*40، 45*45، 50*50، 60*60، 70*70، 75*75، 80*80، 100*100 و 120*120 و … هستند. همچنین نبشی بال نامساوی نیز در سایزهای متعددی از سایز 20*30 تا 90*250 میلی‌متر تولید خواهد شد. این نبشی‌ها در ضخامت‌های مختلفی همچون ضخامت‌های 3 میلی‌متری، 4 میلی‌متری و 5 میلی‌متری و … تولید خواهند شد.
در حقیقت نبشی‌های بال مساوی و بال نامساوی بر اساس استاندارد بین‌المللی DIN EN 10056 تولید خواهند شد و اطلاعات کامل آن‌ها در یک جدول مخصوص به نام جدول اشتال به شکلی دقیق مشخص شده است. استفاده از جدول اشتال می‌تواند به افراد در محاسبات دقیق در مورد وزن، ابعاد و اطلاع از قیمت دقیق مقاطع فولادی و … کمک کند چراکه این جدول که بر اساس استانداردهای جهانی طراحی شده است.
ارتباط وزن و سایز انواع نبشی
یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین کننده کاربردها و قیمت نبشی‌ها، وزن آن‌ها است. سایزبندی می‌تواند مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل در تعیین وزن نبشی باشد؛ به عبارت دیگر هرچقدر که نبشی‌ها از بال‌های بزرگ‌تر و ضخیم‌تری برخوردار باشند می‌توانند وزن بالاتری داشته باشند و در نهایت از قیمت بیشتری نیز برخوردار خواهند بود. برای محاسبه وزن نبشی، مانند هر نوع دیگری از مقاطع فولادی فرمول مشخصی وجود دارد که این فرمول به شرح زیر خواهند بود:
مجموع اندازه بال‌ها (میلی‌متر) * ضخامت (میلی‌متر) * ۷.۸ * طول نبشی (متر) = وزن نبشی (گرم)
بیشتر بخوانید: انواع نبشی گالوانیزه
جمع‌بندی
نبشی به عنوان یکی از کاربردی‌ترین سطح مقطع‌های فولادی می‌تواند کاربردهای متعددی در صنایع مهندسی و عمرانی داشته باشد. این مقطع‌ها به دو دسته بال مساوی و بال نامساوی تقسیم می‌شوند. سایزبندی نبشی‌ها بر اساس فرمول LXXT (L نماد نبشی، X طول بال‌های افقی و عمودی و T نیز ضخامت بال‌ها) و بر اساس استاندارد بین‌المللی DIN EN 10056 انجام میشود.
