ناودانی‌ها از جمله سطح مقطع‌های فولادی هستند که می‌توانند کاربردهای متعددی در صنعت ساختمان‌سازی و سایر صنایع داشته باشند. این قطعات می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی شده و از ویژگی‌ها و قابلیت‌های متعددی برخوردار باشند. در ادامه این مطلب از سایت فولاد آذر آذین به بررسی کامل ناودانی‌ها، انواع آنها و همچنین جدول وزنی آنها پرداخته میشود.
ناودانی چیست؟
ناودانی (Channel beam) در حقیقت یک سطح مقطع فولادی است که به شکل حرف انگلیسی U بوده و در دسته پروفیل‌های باز قرار می‌گیرد. این قطعه از یک سطح افقی به نام جان و دو سطح عمودی به نام بال تشکیل شده و می‌تواند ویژگی‌ها و مزیت‌های متعددی همچون مقاومت در برابر تنش‌های فولادی، اشغال فضای کم، سرعت نصب بالا در ساختمان‌ها، کم بودن وزن اسکلت فلزی، تحمل در برابر ضربه و کارآمد بودن در طولانی‌مدت برخوردار است.
اگر بال‌های ناودانی موازی باشند با نام ناودانی C و اگر بال‌های آن مخروطی با نام ناودانی U شناخته میشود. انواع ناودانی همانند سایر محصولات فولادی تحت استانداردهای مختلفی همچون استاندارد فرانسه NF A 45-255، استاندارد ناودانی مقاوم به خوردگی DIN EN ISO 12944-3 و استاندارد UNP و UPE ناودانی اروپایی DIN-1026 تولید می‌شوند.
مهم‌ترین کاربردهای ناودانی
همانطور که گفته شد ناودانی‌ها از ویژگی‌ها و مزیت‌های متعددی برخوردارند و می‌توانند کاربردها و استفاده‌های صنعتی و غیر صنعتی متعددی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای این مقاطع فولادی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- ناودانی صنعتی در ساخت تشکیلات دریایی و … به کار می‌رود
- ساخت نمای ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی
- بنای معماری و ساخت چهارچوب‌ها
- ساخت خرپا و استفاده به‌عنوان تیر یا ستون
- ساخت ماشین‌آلات صنعتی و …
مطلب مرتبط: کاربرد ناودانی در ساختمان سازی
انواع ناودانی
ناودانی‌ها همچون انواع محصولات فولادی دیگر می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی همچون سایز و ابعاد، ضخامت، نحوه تولید، شکل ظاهری، استانداردهای تولید، جنس آلیاژ و … دسته‌بندی شوند.
- از نظر فرآیند تولید نیز ناودانی‌ها به دو دسته ناودانی‌های پرسی که از پرس ورقه‌ها تولید می‌شوند و ناودانی‌های نورد شده که با حرارت دادن شمش خام ساخته می‌شوند تقسیم می‌گردند.
- از نظر شکل ظاهری نیز این محصولات به ناودانی‌های ساده، مشبک، سبک و سنگین تولید می‌شوند.
- از نظر استانداردها و سطح مقطع نیز ناودانی‌ها می‌توانند با هم متفاوت باشند و به دو دسته UPE و UPN تقسیم می‌شوند.
- از نظر سایز نیز این محصولات می‌توانند در سایزهای مختلف 6، 8، 10، 12، 14 و … تولید شده و به صورت 6 و 12 متری برش داده شوند
- از نظر وزن نیز این محصولات به دو دسته اصلی ناودانی سبک و ناودانی سنگین تقسیم می‌شوند که هر کدام می‌توانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های متعددی داشته باشند.
جدول وزن ناودانی سنگین
ناودانی‌های سنگین از جمله کاربردی‌ترین ناودانی‌ها هستند که در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولاً تحت استاندارد اروپایی UNP تولید می‌شوند. این محصولات را می‌توان در ساخت بادبند، قوطی، خرپا و ستون به کار برد. دلیل وزن بالای این ناودانی‌ها نیز ضخامت بالای پروفیلی است که برای تولید آن به کار می‌رود که از سایز 40 تا 400 متفاوت خواهد بود. وزن رایج‌ترین ناودانی‌های سنگین به شرح جدول تنظیمی زیر خواهد بود.
| سایز(mm) | وزن هر متر شاخه (kg/m) | ارتفاع (h) | عرض بال (b) | وزن شاخه 6 متری (kg/m) | وزن شاخه 12 متری (kg/m) |
| 80 | 8.65 | 80 | 45 | 51.9 | 103.8 |
| 100 | 10.6 | 100 | 50 | 63.6 | 127.2 |
| 120 | 13.4 | 120 | 55 | 80.4 | 160.8 |
| 140 | 16 | 140 | 60 | 96 | 192 |
| 160 | 18.6 | 160 | 65 | 111.6 | 232.2 |
جدول وزن ناودانی سبک
ناودانی سبک از جمله ناودانی‌هایی است که از لحاظ وزنی، وزنی کمتر از استاندارد تعریف شده جدول اشتال ناودانی دارد. این ناودانی‌ها نیز می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند و برای نمای ساختمان‌ها، اسکلت ماشین، ساخت چهارچوب در و پنجره و … به کار بروند. ناودانی‌های سبک به دلیل وزن کمتر نسبت به ناودانی‌های سنگین قیمت کمتری نیز دارند. ناودانی‌های سبک در بازار ایران تحت عنوان ناودانی‌های UPN نیز شناخته می‌شوند و وزن آنها نیز همانند ناودانی‌های سنگین بر اساس سایز آنها تغییر می‌کند. اطلاعات وزن هر کدام از ناودانی‌های سنگین و سبک می‌تواند برای مهندسان و طراحان در محاسبات و برنامه‌ریزی ساختمانی، انتخاب مواد و محاسبه بارها و مقاومت‌های سازه موثر باشد. وزن رایج‌ترین ناودانی‌های سبک به شرح جدول تنظیمی زیر خواهد بود.
| سایز(mm) | وزن هر متر شاخه (kg/m) | ارتفاع (h) | عرض بال (b) | وزن شاخه 6 متری (kg/m) | وزن شاخه 12 متری (kg/m) |
| 80 | 7.05 | 80 | 40 | 42.3 | 84.6 |
| 100 | 8.59 | 100 | 46 | 51.54 | 103.08 |
| 120 | 10.4 | 120 | 52 | 62.4 | 124.8 |
| 140 | 12.3 | 140 | 58 | 73.8 | 147.6 |
| 160 | 14.2 | 160 | 64 | 85.2 | 170.4 |
فرمول محاسبه وزن انواع ناودانی
هرچند که جداول بالا می‌توانند وزن دقیق بسیاری از ناودانی‌های سبک و سنگین در سایزهای مختلف را نشان بدهند اما زمانی که افراد به این جداول دسترسی نداشته باشند می‌توانند با استفاده از فرمول محاسبه وزن ناودانی به وزن آن برسند. به صورت کلی فرمول دقیق محاسبه وزن انواع ناودانی‌ها به شرح زیر هستند:
1000/(چگالی * طول * [(ضخامت جان * ارتفاع جان) + 2× (ضخامت بال * عرض بال) ) = وزن
همچنین اگر فرد به جدول اشتال ناودانی دسترسی داشته باشد می‌توان به سادگی وزن هر متر از ناودانی‌های سبک و سنگین را مطابق با فرمول زیر محاسبه نماید:
وزن مخصوص یک متر ناودانی (kg/m) × طول ناودانی (m) = وزن ناودان
تاثیر وزن در قیمت ناودانی
ناودانی‌ها از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف هستند و تنوع بالایی از نظر سایز و وزن و … دارند. قیمت ناودانی‌ها همانند بسیاری از محصولات دیگر تحت تاثیر فاکتورها و پارامترهای مختلفی قرار دارد. وزن ناودانی از مهم‌ترین پارامترهای تعیین کننده قیمت است. در اصل هرچقدر ناودانی وزن بیشتری داشته باشد قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.
از دیگر عوامل موثر بر قیمت انواع ناودانی می‌توان به مواردی همچون نوع ناودانی و جنس آن، نحوه فرآیند تولید، شرکت برند تولیدکننده، شرکت و کارخانه تولیدکننده، فروشگاه عرضه‌کننده، کیفیت پخت، شرایط بازار جهانی فولاد، شرایط صنعت ساخت‌وساز و مسکن، قیمت ارز، کاربردهای ناودانی، میزان عرضه تقاضا، قیمت مواد اولیه، ضخامت ناودانی‌ها، مشخصات شیمیایی و مکانیکی ناودانی، استانداردهای محصول، حجم و تعداد خریداری‌شده و … اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: انواع ستون در ساخنمان سازی
جمع‌بندی
همانطور که بررسی شد استفاده از جدول وزن ناودانی برای مهندسان، متخصصان و پیمانکاران در صنایع مختلفی همچون ساختمان‌سازی اهمیت و ارزش بالایی دارد. این جداول می‌توانند اطلاعات دقیقی از وزن انواع ناودانی‌ها ارائه کرده و کاربردها و ویژگی‌های آن را مشخص نمایند. هرکدام از انواع ناودانی‌های سبک و سنگین می‌توانند کاربردهای خاص خود را داشته باشند اما استفاده صحیح از آنها مستلزم توجه به وزن استاندارد و مطابقت آن با نیازهای سازه خواهد بود.
